Polskie pawilony na Wystawach Światowych

Zaprezentowany został projekt naszego pawilonu na Expo w Szanghaju w 2010 roku (powyżej). Naprawdę, bardzo mi się podoba. Projekt trójki polskich architektów: Natalii Paszkowskiej, Marcina Mustafy i Wojciecha Kakowskiego przypomina ludową wycinankę, a same wzory będą wycinane laserem. Najciekawsze jest to, że pawilony są najczęściej sprzedawane po imprezie, tymczasem tak wygląda, że nasz już został sprzedany – raperowi Kanye Westowi.

Pierwsza Wystawa Światowa odbyła się w Cristal Palace w Londynie w 1851 roku i od tej pory było już ich 68. Polska do 1933 roku uczestniczyła w Wystawach Światowych pod flagami innych państw, zdobywając wiele nagród, odnosząc szereg spektakularnych sukcesów, np. podczas EXPO 1855 w Paryżu nasz malarz Henryk Rodakowski otrzymał złoty medal za „Portret Generała Dembińskiego”, a z EXPO 1873 w Wiedniu z medalami wrócili polscy architekci Piotr Frydrych – za projekt Szpitala Dzieciątka Jezus w Warszawie, Leon Krasiński – za plan Biblioteki Narodowej oraz Leandro Marconi – za projekty domów mieszkalnych. W kolejnych latach medale i wyróżnienia zdobywali nasi wybitni twórcy –H. Siemiradzki, J. Matejko, J. Chełmoński, J. Mehoffer, T. Axentowicz, S. Wyspiański, a na EXPO 1937 w Paryżu zdobyliśmy aż 78 Grand Prix oraz dziesiątki złotych, srebrnych i brązowych medali oraz dyplomów honorowych.

Ze względów politycznych i ekonomicznych Polska nie uczestniczyła w pierwszych powojennych Wystawach Światowych: w Brukseli (1958), Montrealu (1967) i Osace (1970), chociaż w 1958 roku Roman Polański dostał nagrodę za film „Dwaj ludzie z szafą” na Wystawie Światowej EXPO  w Brukseli.

Oficjalnie zadebiutowaliśmy ponownie w 1992 roku w Sewilli, ale to był raczej symboliczny udział i zakończył się klęską. W EXPO 1993 w koreańskim mieście Taejon wypadliśmy trochę korzystniej, a w EXPO 1998 w Lizbonie przygotowaliśmy już niezłą ekspozycję prezentowaną – w nawiązaniu do wiodącego tematu imprezy dedykowanego oceanom – pod hasłem „Polska – Bursztynowe Wybrzeże”.

Ale pierwszy pawilon wybudowaliśmy dopiero w Hanowerze. I z tym pawilonem związana jest wspaniała, cudowna anegdota.

Właśnie podczas Światowej Wystawy EXPO 2000 w Hanowerze Polska po raz pierwszy zaprezentowała się w zaprojektowanym i wybudowanym przez nas Pawilonie. Tematem przewodnim całego EXPO było przesłanie „Człowiek – Przyroda – Technika”. Polski program, pawilon, ekspozycja wystawowa, prezentacje regionalne, programy kulturalne i nasza maskotka, a przede wszystkim Polski Dzień Narodowy na EXPO cieszyły się niezwykłym zainteresowaniem zwiedzających. Ogółem naszą ekspozycję podczas EXPO 2000 odwiedziło ponad 3,2 miliona gości w ciągu 5 miesięcy trwania tej imprezy, a w rankingu publiczności na 189 uczestniczących krajów i organizacji Polska zajęła 4 miejsce.

I to jest wszystko prawda. Ale prawda jest również taka, że organizatorzy zaproponowali na terenie Wystawy za mało miejsc do siedzenia, ludzie nie mieli gdzie odpocząć. Tymczasem w Polskim Pawilonie było przygotowanych miejsc bardzo dużo. Polacy się spostrzegli, że mają „rentę wypoczynkową”, przedstawiali odpoczywającym filmy o Polsce, rozdawali prezenty (np. dzieciom dużej wielkości bociany), częstowali herbatą, kawą i ciasteczkami. I tak przypadek sprawił, że mieliśmy „swoje dni”.

Następna Wystawa zorganizowana została w 2005 r. w Aichi w Japonii. Piękny Pawilon Polski został zaprojektowany jako przestrzeń metaforyczna podporządkowana głównemu hasłu Aichi: „Macierz natury – sztuka życia – ekologia”, a elementami kreującymi tę przestrzeń była eksperymentalna wiklinowa elewacja oraz usytuowany wewnątrz budynku symboliczny przekrój przez Polskę: od morza na północy po górskie szczyty na południu. Eksponowano również sylwetkę Fryderyka Chopina i kopalnię soli w Wieliczce. Nasz projekt zakończył się ogromnym sukcesem promocyjnym, świadczyły o tym ogromne kolejki do Pawilonu Polskiego, entuzjastyczne opinie zwiedzających, a podczas całej Wystawy odwiedziło go prawie 1,5 mln osób.

Ale co najważniejsze, nasz pokaz dostrzeżony został przez japońskie elity i środki masowego przekazu, co poskutkowało gwałtownym wzrostem przyjazdów turystycznych Japończyków do Polski w roku 2006, a ilość inwestycji japońskich w roku 2006 przewyższyła inwestycje wszystkich poprzednich latach razem wziętych.

W tym roku w połowie czerwca w Saragossie zostanie otwarta nowa międzynarodowa wystawa EXPO pod hasłem „Woda i zrównoważony rozwój”. Ponad 100 państw uczestniczących w wystawie, w tym Polska, pokażą swoje osiągnięcia w odpowiedzialnym gospodarowaniu wodą. Ekspozycje urządzone zostaną w największym na terenie EXPO zespole ośmiu budynków, a uszeregowane będą według stref klimatycznych, w jakich znajdują się poszczególne państwa, tak by wspólnie tworzyły obraz różnorodnych ekosystemów. Polska część na zewnątrz będzie miała wygląd tężni ze spływającą wodą, w środku drewniane pomosty prowadzić będą wśród trzcin i wód.

No i teraz wybrano projekt na EXPO 2010 w Szanghaju. Piękny.